Her Pazar saat 11.00 ile 13.30 arasında Zübeyde Hanım Kültür Merkezi'nde yapılan "Ayetler Işığında Hayat" ve "1980 Sonrası İslami Dergiler" üst başlıklı Özgür-Der Alternatif Eğitim Dersleri devam ediyor. Bu haftanın ilk dersinde Cengiz Duman, "Evliyaullah Kimdir? Vazifeleri Nelerdir" başlıklı seminer sunarken; Kenan Levent ikinci derste "Umran Dergisi"ni değerlendirdi.
"Evliyaullah Kimdir? Vasıfları Nelerdir"
"Kur'an kavramlarının birçoğu tarihi akış içerisinde mahalli kültürlerin etkisiyle asıl anlamından koparılıp bir takım düşüncelerin ifade vasıtası yapıldığı ve hayata bu şekliyle geçirildiği bir realitedir" tezini doğru bulan Cengiz Duman, İslam toplumlarında veli/evliya kavramlarının da bu şekilde dejenere olduğunu ifade etti. Veli kelimesinin lügat olarak; dost, sevilen kimse, sevgili; aralarında iyi ilişki bulunan anlamlarına geldiğini; evliya kelimesinin ise veli kelimesinin çoğulu olduğunu belirtti. Cengiz Duman, veli kelimesinin birçok kullanımının olduğunu belirterek Kur'an'da, ölen birinin yakını, yetim gözeticisi ve yakın akraba anlamında kullanıldığını ifade etti. Yakın olan, himaye altına alan ve arada kimsenin olmadığı zamanlarda hâkimiyet altına alan anlamları ile cahiliye döneminden sonra kavramın Kur'an ile ıslah edildiğini dile getiren Duman, cahiliye dönemindeki bu olgunun "Sebeb-i Asabe" ve "Neseb-i Asabe" diye iki açıdan ele alındığını belirtti. Ve Neseb-i Asabe, erkeklerin akrabalığı baz alınarak rahim akrabalarını oluşturan topluluk iken; Sebeb-i Asabe'nin, kan bağı olmaksızın istihlak ve hilf yoluyla edinilen soy dışı akrabalar olduğunu belirtti. Duman, Arap cahiliyesinde veli kavramının kan bağı veya kan bağı varmışçasına sosyal bir birliktelik anlamında kullanılan lugat kullanımını, vahyin ıstılahı düzletmeye tabi tuttuktan sonra akidevi çerçevede kullandığını belirtti. Konuşmacı, kavramın en genelde, inanç ekseninde döndüğü ve dolayısıyla iman edenlerin ve inkâr edenlerin velileri diye Kur'an'da yer aldığını işledi. Konuyla ilgili olarak Duman, "Ey iman edenler! Benim düşmanın sizinde düşmanınız onları veli edinmeyiniz. Oysa onlar size gelen gerçeği inkâr etmişlerdir." (Müntehine/1) "Ey iman edenler! Eğer küfrü imana tercih ediyorlarsa babalarınızı ve kardeşlerinizi dost edinmeyin. Sizde kim onları veli edinirse, işte onlar zalimlerdendir." (Bakara/120) "Ey Âdemoğulları! Şeytan, ana-babanızı ayıp yerlerini kendilerine göstermek için elbiselerini soyarak cennetten çıkardığı gibi sizi de aldatmasın. Çünkü o ve kabilesi, sizin onu göremeyeceğiniz yerden sizi görürler. Şüphesiz biz, şeytanları inanmayanların velisi kıldık" (Araf/27) ayetlerini aktardı.
Cengiz Duman Kur'an-ı Kerim'de Yüce Rabbimizin veli kavramı üzerindeki Rasul'ün ve mü'minlerin, şeytanların ve kâfirlerin veliliği üzerine yaptığı vurgular üzerinde durdu. Duman sunumunu bitirirken Allah'ın velilerinin vasıfları ile ilgili olarak şu ayetleri aktardı: "Onlar iyiliği emreder, kötülükten alıkorlar, namazı dosdoğru kılarlar, zekâtı verirler, Allah ve Rasulüne itaat ederler. İşte onlara Allah rahmet edecektir. Şüphesiz Allah azizidir, hikmet sahibidir." (Tevbe, 9/71) "Allah'a, ahiret gününe, meleklere, kitaplara ve peygamberlere inanırlar. Allah'ın rızasını gözeterek yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, dilenenlere ve kölelere sevdiği maldan harcar, namaz kılar, zekat verir. Antlaşma yaptığı zaman sözlerini yerine getirir. Sıkıntı, hastalık ve savaş zamanlarında sabreder. İşte doğru olanlar bu vasıfları taşıyanlardır. Muttakiler ancak onlardır!" (Bakara, 2/177)
