Hz. İbrahim’in şehri El-Halil / Hebron
Hz.İbrahim'in, Kenan’da yerleştiği ilk şehir olan Hebron/Hevron, İbranice bir isimdir. Tevrat’ta bu şehrin isminin Hz.İbrahim öncesi o bölgede oturan Kenan’lıların Anak kabilesinin, “Kiryat Arba” adı verilen putperest kahramanına izafeten verildiği belirtilir. “Hebron'un eski adı Kiryat-Arba'ydı. Arba, Anaklılar'ın en güçlü adamının adıydı.” Yeşu14/15
Bu ismin Hz. İbrahim'in buraya yerleşmesinden sonra değiştirildiği Tevrat'ta kayıtlıdır. “Eski adı Kiryat-Arba olan Hebron'da yaşayan Kenanlılar…." Hakimler1/10
Hebron ismine Yahudi ve Hristiyan kaynaklarda muhtelif anlamlar verilmektedir. Bunlardan birincisi “Kurucuları olan İbranilerin (Habirular) adına atfen şehre ‘’Hebron’’ adı verilmiştir. Hebron hakkında, İncil’de Kiryat Arba, ya da cennetten düşen dört deve gönderme yaparak ‘Dörtlerin Köyü’ (the Village of the Four) olarak geçer. Bir diğer anlatımda İncil’de adları geçen ve burada gömülü oldukları rivayet edilen 4 çifte atfe Adem ve Havva, İbrahim ve Sara, İshak ve Rabia, Yakup ve Leah.
İslam kaynaklarında ise Hebron’un, Adem ve Havva’nın Cennet Bahçesi’nden kovulduktan sonra yaşadıkları ilk insan yerleşimi olduğuna dair rivayetler vardır.
Hz.İbrahim, hanımları Sara ve Hacer, oğulları İsmail, İshak, torunu Yakup gibi resullerin de yaşadığı kutsal bir yer olan Hebron’un bu konumu Tevrat’ta şöyle belirtilir: “Yakup, İshak'la İbrahim'in de misafir olarak kalmış olduğu, bugün Hebron denen Kiryat-Arba yakınlarındaki Mamre'ye, babası İshak'ın yanına gitti.” Tekvin35/27
Bu şehir aynı zamanda Davud ve Süleyman peygamberlerin ait olduğu sıbt/boy olan Yahuda’nın sahip olduğu yerleşim merkezidir. “Yahuda'nın dağlık bölgesinde, Anaklılar'ın atası Arba'nın adıyla anılan Kiryat-Arba, yani Hevron'la çevresindeki otlaklar onlara verildi.” Yeşu21/11 İslamiyet'in bölgeye egemenliğinden sonra 7. yüzyılda şehir Müslüman hacıların önemli bir merkezi haline geldi ve Arapça ismiyle El Halil er-Rahman olarak anılmaya başlandı.
Cengiz Duman
Araştırmacı-Yazar
|