TOPONYMİE NEDİR ?      Yakın bir zaman içersinde yeni bilgiler edinmek için orada buradaki şeyleri! Karıştırırken, yeni bir ilim dalına rast geldim. Hayretler içersinde kaldım. Vay! bana ki, bu ilimden henüz haberdar olmamış/olamamışım!.. Bu ilim sizinde, bu yazının başlığını okuduğunuzda, muhtemelen bu ne ki !.. Diyeceğinizi sandığım Toponymie isimli bir ilim. Toponmyie ilmi yer adları üzerine kurulmuş bir bilim dalı. Türkçe karşılık olarak “Yer isimleri bilimi” denebileceği belirtilen bu ilim dalı hakkında; Hayret! yer isimleri üzerine bilim dalı mı olur demeyin, çünkü oluyormuş..!   Hem de bu Toponmyie ilminin ayrıca dalları da var. Topografik alanlar üzerinde kurulu yerleşim yerlerinin adları; yani dağ, bayır, tepe, ova, bel, sırt, v.s gibi arazilerdeki isimler üzerine incelemelerde bulunan Toponmyie ilmi dalına, “Oronymie” ismi verilmiş.  Bunun yanı sıra suyla ilgili yeryüzü kısımları olan; deniz, ırmak, dere, çay, göl gibi yerlerin aldığı isimler üzerinde inceleme yapan Toponmyie ilmi dalına ise “Hydronymie” denilmektedir. Avrupa’da icat olunan bu ilim, batılının kıvrak zihniyetini de yansıtmaktadır. Batılı her şeyi incelemekte, her alanda bilim ve disiplinler kurarak sistematik araştırmalarla bilgi birikimini yüz yıllardır sürekli arttırmaktadır. Devamlı araştırma, bilgi edinme “mod”unda olan batılının, icat ettiği bu bilim dalının araştırdığı alanı küçümseyip, ne olacak yahu! yer adlarını incelemekten, demeyin...!  Tarih ilmi ve incelemeleri, etnoloji ilmi ve incelemeleri, arkeoloji ilim ve incelemelerinde sıkça kullanılan bir bilim dalı Toponmyie.. Yer adlarından hareketle, o yerdeki göç hareketlerini, etnik yapıyı ve tarih unsurlarını ortaya çıkarmak mümkün olabiliyormuş.. Nitekim Anadolu’ya göçlerle gelen oğuz boylarının mesken tuttuklar yerlere göre boy, soy, şöhretli kişi adları vermelerinden hareketle, bulunduğumuz zamandan geriye doğru insan ve topluluk menşei hakkında, bunların tarihleri ve zamanlarına ait bilgiler edinebilinmektedir. Anadolu’daki yer adlarını inceleyen Toponmyie bilimine yatkın bilim adamlarımız; Anadolu yer adlarının Türk ve yabancı diller kökenli olmak üzere iki gurupta toplandığını tespit etmişlerdir. Anadolu sınırlarında bulunan yer adlarının genelde yabancı kökenli dillerden geldiğini, merkeze yöneldikçe Türk dili kökenli adların yer aldığı belirlenmiştir. Anadolu’daki yer adlarının, aynı zamanda öz Türkçeyi içinde barındırdığı ve arı-duru; Türkçe/bozulmamış/yozlaşmamış! Türkçe olarak kendini muhafaza ettiği gözlemlenmiştir.  Köyümüzün adı olan “Alasökü” adının Anadolu’ya gelen oğuz boylarının kullandığı ve yaşadıkları bölgeleri tanımlarken verdiği adlardan olduğunu; verilen Toponmyie ilmi örneklerinden fevk ettim ve bundan mutlu oldum. Genelde orman bölgelerinde kurulu köylerde, bilhassa ormanları ile meşhur; Kastamonu, Sinop, Zonguldak, Bolu, v.s şehirlerimizin sınırlarında yer alan köy adlarında sıkça kullanılan “Sökü” adının da böyle verildiği tespit edilmiş. Sökmek kelimesinden gelen “Sökü” adı; ormandan yer açıp orada yer edinen oğuz boylarının varlığını yansıttığı; bundan dolayı bu orman tabiatının yoğun olduğu şehirlere ait bölgede yurt kuran oğuz boylarının; Kozsökü, Ortasökü, Sulusökü, Aşağısökü, Avlağısökü, Güzsökü v.b benzer adlar verdiği saptanmıştır. Türkçe, Türk tarihi, Anadolu coğrafyası gibi çok çeşitli alanlarda yapılan araştırma ve incelemelerinde, kendisinden çokça istifade edilebileceğine inandığımız bu yeni ilim dalı ve kollarında yetişen ve yetişecek ilim adamlarımıza çok iş düşeceği aşikâr olarak gözükmektedir. Yeni bilim dalı İnsanlığa hayırlı olsun.   Cengiz Duman Araştırmacı-Yazar